Bogatić

Znameniti Mačvani

Znameniti Mačvani

Janko Veselinović, književnik

“On je i obilnošću i vrednošću toliko dao da se sa pravom može uzeti kao jedan od naših najboljih i najplodnijih pisaca, jedan od onih koji stvaraju jednu književnost i daju joj naročito obeležje”, rekao je za Janka Veselinovića autoritativni Jovan Skerlić, koji je ovim rečima još dodao: “Jedan naš pisac uporedio je Janka Veselinovića sa Vukom Karadžićem, i to poređenje nije bez osnova. Obojica su znali narodni život i narodnu dušu kao retko ko, obojica su bili zadahnuti narodnim duhom, i dok je jedan skupljao narodne umotvorine i običaje, drugi je prepričavao narodne pripovetke, ili opisivao narodni život i iznosio narodnu dušu.” Jankovi preci po očevoj liniji doselili su se u Mačvu iz Hercegovine u 18. veku, i nastanili se u Aginom Salašu, danas Salašu Crnobarskom.

Jankov otac Miloš je prvi iz ove porodice napustio težak zemljoradnički život i posvetio se svešteničkom pozivu; majka Jelisaveta potiče iz ugledne svešteničke porodice Popović iz Badovinaca. Miloš i Jelisaveta su imali devetoro dece, a njihov prvenac Janko, rođen je 1. maja 1862. godine…

Pročitaj više

Milorad Panić – Surep, književnik

Milorad Panić, pesnik i istaknuti kulturni poslenik i pregalac, rođen je u Glogovcu, 27. januara 1912. godine. Već u gimnazijskim danima je pokazivao veliki interes za književnost. Kao đak viših razreda, učestvovao je na književnim večerima u Šapcu i po okolnim mestima. Pošto je odgajan i vaspitavan u slobodarskim tradicijama, svome imenu je dodao ime svoga pretka Surepa, ustanika i mačvanskog hajduka. Do kraja života će sa ponosom nositi ovo ime, koje označava starog vuka predvodnika. Diplomirao je na Filozofskom fakultetu 1936. godine i već kao poznati mladi pesnik zaposlio se u Redakciji Politike. U prvim posleratnim godinama Surep se i dalje aktivno bavi književnošću. Stoga i ne iznenađuje podatak da je izabran za prvog sekretara Udruženja književnika Srbije.

U leto 1947. godine Surepu je poverena nova odgovorna dužnost – osnivanje i organizacija Zavoda za zaštitu i naučno proučavanje spomenika kulture Srbije.Pod njegovim rukovodstvom, sačinjeni su prvi popisi naših starih gradova, manastira, crkava, riznica, ikona, rukopisnih knjiga i drugih značajnih ostataka naše bogate kulturne baštine…

Pročitaj više

Milić Stanković- Milić od Mačve, akademski slikar

Milić Stanković (Milić od Mačve) je rođen 30. oktobra 1934, godine u Belotiću, a umro 8. decembra 2000. godine u Beogradu. Jedan je od najeminentnijih srpskih slikara XX veka.Diplomirao je na Akademiji Likovnih umetnosti (danas, Fakultet Likovnih umetnosti) 1959. godine. Nakon toga je bio na studijskom boravku u Parizu. Prvu samostalnu izložbu otvorio je 1. septembra 1959. u Beogradu. Prvu samostalnu izložbu u inostranstvu imao je 1964. godine u Ženevi. Član je ULUS od 1960. godine. Tokom 1964. i 1965. godine živeo je i radio u Parizu, potom u Beogradu, Briselu, Belotiću, na Zlatiboru i na Pirosu (Grčka).

Bio je jedan od 13 članova „Medijale“. Na njegovim slikama dominiraju lebdeći balvani, zatim užarene lopte i sante leda. Osim slikanja bavio se i arhitekturom (projektovao je i sagradio tri ateljea), vajarstvom i pisanjem poezije. Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu. U centru Bogatića, Opština Bogatić je u znak poštovanja i sećanja na velikog umetnika podigla spomen obeležje.

Pročitaj više

Milivoje Martinović – Martin, legenda mačvanskog glumišta

Ako u raju do pre dvadeset šest godina nije postojalo pozorište, dilema da li uistinu i na onom svetu „daske život znače“ prestaje da postoji 1980. godine, kada se Bogatić oprostio od Milivoja Martinovića – Martina. On je i tamo, zasigurno, osnovao pozorište i sada režira, glumi, slika… Jer, kratko je prošlo od 1933. kada se rodio, da bi unesen sav, do dna bića, u magiju pozorišta sagoreo za kratkog života.

Decenijama je Milivoje Martinović bio stožer kulturnog života Bogatića. Ekonomista po obrazovanju i zanimanju, glumac, slikar, reditelj, scenograf – po vokaciji. Pozorište nikad nije shvatao kao profesiju, borbu za platu i karijeru. Pozorišna igra bila mu je najveća ljubav, čarolija u kojoj je uživao, sa kojom se igrao donoseći na scenu radost i vedrinu.

Daleke 1951. godine, samo godinu dana nakon okupljanja zabljubljenika u glumu u, ko bi tada slutio, dugovečno i uspešno Amatersko pozorište „Janko Veselinović“, Martin je na scenu postavio Nušićeve jednočinke „Svetski rat“ i „Kiriju“. Iz godine u godinu, na sceni u Bogatiću redjale su se i druge predstave – „Podvala“, „Tuđinče“, „Ugašeno ognjište“, „Vetar nad Srbijom“, „Sumnjivo lice“, „Narodni poslanik“, „Koštana“…. Celog sebe, sav talenat i energiju je ulagao u svaku od njih. On je bio još i scenograf, sufler, glumac…. Ništa mu nije bilo teško – da zakucava eksere, razvlači zavese, utovaruje i istovaruje rekvizitu… Režirao je više od deset predstava, ostvario 17 uloga, osmislio nebrojeno scenografija. Za kratak život to je imponzantan opus…

Pročitaj više

Dragan Martinović, akademski slikar

Dragan Martinović, rođen je u Bogatiću, u Mavči, 1957. godine. Odrastao je pored oca Milivoja pozorišnog reditelja i slikara i Milića od Mačve, osnivača mačvanske slikarske škole. Još u ranom detinjstvu počinje da slika i sa petnaest godina postaje član pomenute grupe. Već sa sedamnaest godina prvi put samostalno izlaže u Šapcu, 1975. godine. 1976. godine upisuje Likovnu akademiju u Beogradu, gde osnovne i postdiplomske studije završava u klasi profesora Zorana Petrovića. Odmah po završetku studija kreće u intenzivnu izložbenu delatnost.

Grupno je izlagao na više od dvestotine izložbi u zemlji i inostranstvu. Samostalno je izlagao preko 140 puta u zemlji i inostranstvu (Šabac, Beograd, Sremska Mitrovica, Novi Sad, Kragujevac, Opatija, Subotica, Njujork, Hong Kong, Minhen, Pariz, Be, Atina, Milano…)…

Pročitaj više

Dragan Đuričić – akademski slikar

Rođen je 1961. u Bogatiću. Likovnu akademiju završio 1988. godine. Umro 6. juna 2003. godine.

Slikar ravnice i ljudske duše
Ubogi prosjaci, pospani pijanci, starine izborana lica, čedne lepotice nabreklih grudi, vitezi od opanka, na junskoj vrelini izranjaju oko odra usnulog slikara portreta, večno zaljubljenog u klasično realističko, figurativno slikarstvo, nezaboravnih majstora baroka Rubensa i Rembranta. Njegovoj seljanki koja je naprtila tešku korpu kukuruza klecaju kolena, a igra svetlosti na drinskoj plaži gradi prelepi lik i oblik kupačice. Iz ustreptale vreline izranjaju stari čiraci, pleteni baloni šljivovice, hajdučka puška kremenjača i kubure. Na trenutak bljesnu gnjile kruške, natrule žute dunje, zrele kolačare i axinke, te zaboravljeni naslani, plotivi i šumarci zavičaja.
Zaljubljenici impresionizma, u kojem je umetnik povremeno tražio inspiraciju, ostaju nemi. Ljudi iz neme povorke ne mogu da se pomire sa neumitnom činjenicom. Iznenada i nečujno, upokojio se u Gospodu akademski slikar velike srpske ravnice i ljudske duše Dragan Đuričić.

Pročitaj više

Dr Mladen, Mlađa Milošević, lekar

Dr Mladen Milošević, rođen u Šumadiji, završio medicinski fakultet i doktorirao na prestižnoj Sorboni u Francuskoj, gde se preko Albanije uputio sa srpskom vojskom 1915. godine i odakle se vratio da pomogne svojoj siromašnoj i neprosvećenoj Srbiji, od decembra 1924. godine svoju sudbinu vezao je za Mačvu. Imao je tada 27 godina.

Uz Mačvu ubrzo je zavoleo i devojku iz ovog kraja, Radmilu Mojašević iz ugledne trgovačke kuće u Šapcu. Venčali su se 1925. godine i u Bogatiću sagradili kuću prema projektu arhitekte Branislava Kojića. U njoj je dr Mlađa, kako su ga zvali njegovi Mačvani, 1929. godine otvorio prvu privatnu ordinaciju u Mačvi. Ordinaciju je, pored ostalog, opremio i rendgen aparatom, a svoj privatni automobil koristio je kao kola hitne pomoći da bolesnike preveze do šabačke bolnice. Siromašne je lečio besplatno, a na receptima je apotekaru Đorđeviću pisao poruke da će lekove svojih siromašnih pacijenata sam platiti.

Na listi Jugoslovenske radikalne zajednice 1938. godine izabran je za poslanika mačvanskog sreza u Narodnoj skupštini Kraljevine Jugoslavije. Stenografske beleške sa skupštinskih zasedanja svedoče da se često javljao za reč, a najčešće je govorio o položaju seljaka. Prosvetiteljsku misiju nastavio je 1939. godine osnivanjem lista “Podrinski odjek” – lista za privrednu, kulturnu i političku obnovu. Ali, senka Drugog svetskog rata nadvila se nad Evropom. Povodom nemačke agresije na Francusku, nekadašnji francuski đaci dr Mladen Milošević i advokat Nemanja Stanković, pisali su francuskom ambasadoru u Beogradu da seljaci slavne Mačve, koji su bili prve žrtve 1914. godine, izražavaju herojskom narodnu Francuske spremnost da brane zajedno slobodu i manifestuju još jednom svoje bratstvo po oružju i neizbrisivo prijateljstvo.

Pročitaj više

Vojvoda protojerej Nikola Smiljanić

Nikola Smiljanić je rođen u selu Badovinci oko 1760. (ili 1777), a odrastao je u Belotiću i Šapcu. Nikolu Smiljanića usvojila je Jeka Radojičina, udovica, koja se bavila trgovačkim poslovima u Šapcu. Ona je školovala i oženila Nikolu Smiljanića, nakon čega je bio rukopoložen za đakona i kasnije jereja. Kao đakon Nikola Smiljanić bio je jedno vreme učitelj u Belotiću.

Protojerej Nikola Smiljanić bio je oženjen Mitrom, kćerkom kneza Mihaila Ružičića iz Metkovića u pocerskoj knežini šabačke nahije, čiji pisar jedno vreme je bio Miloš Stojićević, rodonačelnik Stojićevića.

Vojvoda kitogkitški Nikola Smiljanić učestvovao je i u Prvom i u Drugom ustanku.

Vojvodu Nikolu Smiljanića otrovao je Marko Štitarac po nalogu knjaz Miloša.

Protojerej Nikola Smiljanić imao je kćerku koja se udala za Jovana Radovanovića trgovca u Šapcu zvanog “Ćurčija”.

Stojan Čupič – Zmaj od Noćaja

Veoma rano je ostao bez roditelja, pa iako mlad, ali i najstariji u porodici, odlučio je da se preseli u Srbiju. Sa tri sestre zaputio se u Mačvu u Crnobarski salaš, gde mu je živeo deda po ocu. Iako krajem 18. veka u Srbiji nije bilo nikakvih škola u kojima bi se deca opismenjavala, Stojanu je to nekako pošlo za rukom, verovatno, smatra se, u nekom od mačvanskih manastira.

U Crnobarskom salašu i okolini počeo je da se bavi trgovinom stoke. Bistrog, okretnog i odlučnog momka zapazio je Strahinja Čupić iz susednog Noćajskog salaša.

Mladić mu se svideo, pa mu je predložio da ga posini. Stojan je to prihvatio i svom imenu dodao poočimovo prezime Čupić. Strahinja mu je dodelio nešto zemlje i uputio ga kako da je obrađuje.

Legende u Srbiji kažu da je Čupić čak tri puta na svojim njivama nailazio na zakopani novac.

Početkom pobune protiv dahija, Stojan Čupić je bio zreo, odgovoran, ali i preduzimljiv srpski domaćin. Nije voleo Turke, bio je veliki rodoljub i znalac rukovanja svakojakim oružijem. Odmah je okupio četu pouzdanih mačvanskih momaka, odmetnuo se u ustanike počeo da preprečuje drumove i prolaze, onemogućavajući kretanje lokalnim Turcima.

Bio jedan od najznačajnijih vojvoda Prvog srpskog ustanka, poznat i pod imenom Zmaj od Noćaja. Istakao se u bojevima na Mišaru (gde je izazvao i pobedio turskog junaka Musu Sarajliju) i na Salašu. U borbi na Glavici preko Drine je spasao Cincar Janka. Ostao je zapamćen u narodnoj epskoj pjesmi „Zmaj od Noćaja“. Njegovo pravo prezime je bilo Dobrilović, ali kako je kao dete ostao siroče preseljen je u Šabac gde ga je posinio imućni trgovac Strahinja Čupić. Bio je poznat i kao dobar govornik, a o tome govore i Karađorđeve reči: Ko mi nadgovori Čupića i natpiše Molera, daću što zatraži.

Miloš S. Milojević – istoričar, političar i književnik

Miloš S. Milojević – istoričar, političar i književnik

Rođen je u Crnoj Bari 16. oktobra 1840. godine. Otac mu je bio sveštenik. Gimnaziju je završio u Beogradu, gde je 1862. godine diplomirao na Pravnom fakultetu. Potom odlazi u Moskvu gde nastavlja školovanje. Diplomirao je na Istorijsko-filozofskom fakultetu istovremeno izučavajući uporednu filologiju živih i izumrlih slovenskih plemena s političkom i uporednom književnošću. Podstaknut usvojenim znanjima, prvi put se javno oglašava 1866. god. člankom Propagande u Turskoj, obzirom da su Srbi u to vreme još uvek pod stranom vlašću. Osnovao je i Drugo odeljenje Bogoslovije za koje probira studente iz svih srpskih krajeva pod Turcima i hitno ih sprema za učitelje i sveštenike u neoslobođenim krajevima.

Kroz tu školu je prošlo oko trista studenata, i ubrzo, po zahtevu Milojevića, pod njegovim nadzorom stvaraju se Dobrovoljački i Ustanički odredi čiji je vojnički doprinos bio nemeriv /J. H. Vasiljević/ u vreme srpsko-turskog rata 1876-1878, kada se i sam istakao kao komandant dobrovoljaca. Otuda i knjiga Srpsko-turski rat 1876-1878. g.

Umro je 24. juna 1897. godine u Beogradu i sahranjen na Novom groblju. Dobar deo svog života i rada posvetio podizanju nacionalne svesti u srpskom narodu.

Panta Mihajlović – inženjer telekomunikacije

Panta Mihajlović (rođen 1854. u Bogatiću) bio je srpski inženjer i pionir na polju telekomunikacija. Uveo je prve telefone u Beogradu.

U Beču je završio elektrotehničku školu, zatim otišao u Švajcarsku, a odatle u Berlin, gde kao priznati stručnjak stupa na posao kod firme Simens-Halske. Za šefa firme Simens-Halske u Njujorku je postavljen 1873. Od 1875. ponovo je u Srbiji gde stupa na rad u tehničko odeljenje vojne fabrike u Kragujevcu.

1882. godine dobio je koncesiju za izgradnju telefonskih stanica u Beogradu i Srbiji.

Između zgrada na uglu Bulevara Kralja Aleksandra i inženjerske kasarne na Paliluli uveo je prvu telefonsku liniju u Beogradu, 14. marta 1883.

Šef Telegrafsko-telefonskog odseka Direkcija državnih železnica postao je 1885. Veštak za ispitivanje lošeg stanja električne mreže u Beogradu postao je 1905. Bio je i nadzorni inženjer električne centrale na dvoru od 1908.

Umro je 7. februara 1932. godine, u Beogradu, od zapaljenja pluća i paralize srca u 78. godini života.

Branko Đurković – dirigent

Dirigent Branko Đurković, rođen je u Dublju, nedaleko od Šapca, 23.decembra 1937. godine.
Školovao se u Dublju, Šapcu, Sarajevu i Beogradu. Osnovnu školu završio je u Dublju, a Muzičku školu (odsek klarineta), Gimnaziju i Učiteljsku školu učio je u Šapcu. Višu muzičku školu završio je u Sarajevu, a Fakultet muzičke umetnosti (odsek Muzička teorija) u Beogradu. Dve godine studirao je dirigovanje kod profesora Mihaila Vukdragovića, a poslediplomske studije (prvi magistar dirigovanja u SFRJ), završio je na FMU u Beogradu u klasi profesora Vojislava Ilića, 1978. godine.

Najpre je službovao u Osnovnoj školi “Sele Jovanović” u Šapcu, potom u Muzičkoj i Učiteljskoj školi. Osam godina je proveo kao profesor više škole u Pedagoškoj akademiji u Šapcu.

Septembra 1979. godine izabran je za stručnog saradnika za predmet Horsko dirigovanje na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu, a 1980. postao docent na istom fakultetu. Godine 1986. izabran je za vanrednog profesora na FMU, a od 1991. godine, sve do penzionisanja 2003. godine, proveo je na tom fakultetu u zvanju redovnog profesora, gde je pored Horskog dirigovanja redovnim studentima i poslediplomcima, predavao i Osnove vokalne tehnike studentima dirigovanja i muzičke teorije, kao i Vežbe iz dirigovanja studentima kompozicije.

Borisav Simić – pesnik

Borisav – Bora Simić Joja je rođen na Krstovdan 27. septembra 1929. godine u mačvanskom selu Glušci. “U glušačkom zaglušju blatnjavih i prašnjavih šorova” — kako naglašava Dr. Vladeta Košutić 1967. godine u Antologiji srpskih seljaka pesnika “Cvetnik”. Neshvaćen od sredine u svim vremenima, Boru je rodila majka Ljubica, rođena u istom selu, od familije Kostadinović. Prezime je dobio od oca Dušana, Solunca, ranjenog u selu Stara Popadija, ispred Kajmakčalana. Završio je samo četiri razreda osnovne škole u rodnom selu, a kasnije čitao isključivo sa iscepanih novina, koje je kao čobanin nalazio zakačene na trnovitim poljskim žbunovima. Gutao je nejasne i isprekidane tekstove, uvek željan novih saznanja o svetu. Učitelj mu je bio Mihailo Đurić, jedan maštovit čovek koji se kasnije zapopio i Bori 1939. i 1940. predavao veronauku, što mu je još više raspaljivalo maštu, osiguravajući u budućnosti maštara u poeziji. Tako čitajući oduvane papire novina sa trnja i trnjina, skine Bora u Kućištu sa takvog jednog žbuna 1953. godine reportažu iz “Borbe” o najstarijem seljaku pesniku Živanu Stevanoviću iz Brestovca u Gruši. 

Pročitaj više

Miroslav Mića Berić – košarkaš

Miroslav Berić (1. januar 1973. Bogatić) je bivši jugoslovenski i srpski košarkaš. Sa reprezentacijom Jugoslavije osvojio je srebrnu medalju na Olimpijskim igrama 1996. u Atlanti, zlatnu medalju na Svetskom prvenstvu 1998. i zlatne medalje na Evropskim prvenstvima 1995. i 1997. Bio je najbolji strelac Superlige 2001. dok je igrao za Partizan.

Aleksandra Radović

Aleksandra Radović je rođena 10. Septembra 1974. godine u Bogatiću.Završila je srednju muzičku školu u Šapcu i Muzičku Akademiju u Novom Sadu. Od 1998-2002. godine Aleksandra snima džinglove i najavne špice za TV Pink, a postaje jedan od najtraženijih pratećih vokala u SiCG. 2000 godine prvi put nastupa samostalno na festivalu “Sunčane skale” gde je nastupila sa pesmom “Bori se”, a tri godine kasnije na istom festivalu nastupa sa pesmom “Kao so u moru” sa kojom osvaja 2. mesto. Nakon dva meseca objavljuje svoj prvi solo album za “City records”. Osvajala je brojne nagrade za pevačicu godine i najbolje interpretacije. Takođe ima svoju Školu Pevanja u kojoj radi sa mladim i talentovanim ljudima.